علل و پیامدهای تغییر کانون های تجاری در خلیج فارس از شاه عباس اول تا تشکیل دولت قاجار (1000- 1210هـ .ق)

روی کار آمدن صفویه نقطه عطفی در تاریخ ایران،به ویژه مرزهای جنوبی این سرزمین است. در آغاز قرن یازدهم هجری/اواخر قرن شانزدهم میلادی شاه عباس اول در ایران به حکومت رسید، شاه عباس برخلاف پادشاهان صفوی پیش از خود به طور جدی به مسئله خلیج فارس توجه داشت. نخستین نتیجه این سیاست جدی شاه عباس ،همانا اخراج پرتغالی ها از جزیره هرموز و خلیج فارس بود.سقوط هرموز و اخراج پرتغالی ها به معنای انجام تحولات بزرگ سیاسی و اقتصادی در خلیج فارس بود. در این دوره خلیج فارس با حضور قدرت های اروپایی همچون انگلیس،هلند و فرانسه روبرو است.با سقوط صفویه در ایران و در نتیجه آشوب ، ناامنی و بی نظمی،بندرعباس با رکود اقتصادی مواجهه شد.که در نتیجه این افول اقتصادی ، و خارج شدن بندرعباس از صحنه ی اقتصادی منطقه،تغییر در کانون های تجاری خلیج فارس،از بخش-های مرکزی به سمت بنادر شمالی از جمله بوشهر، بندر ریگ، جزایر خارک ، لنگه و بندر بصره است. انگلستان، هلند و فرانسه در این دوره درصدد تغییر دفاتر تجاری خود از بندرعباس به دیگر بخش های خلیج فارس بودند. این تغییرات مکرر در کانون های تجاری خلیج فارس از یک سو به رقابت بین کمپانی های خارجی تبدیل گردید و از سوی دیگر بر اوضاع اقتصادی و سیاسی این منطقه تاثیرات عمده ای بر جای گذاشت. در بررسی به عمل آمده این نتیجه حاصل شد که تغییرات در کانون های تجاری از یک طرف متاثر از شرایط سیاسی و حضور بیگانگان مانند انگلیس، هلند و فرانسه در خلیج فارس، جهت بهره برداری از منابع و منافع منطقه واز طرف دیگر به واسطه رقابت های اقتصادی و سیاسی کشورهای حاضر در خلیج فارس، بوده است. این رساله به روش توصیفی و تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه ای انجام می شود. این پژوهش برآن است تا به بررسی اهمیت بنادر و جزایر تجاری ایران در خلیج فارس،جایگاه سیاسی و اقتصادی کانون های تجاری موجود در این منطقه، چگونگی تغییرات در کانون های تجاری از بندرعباس به سایر مناطق و نفوذ تدریجی استعمار در منطقه خلیج فارس را مورد بررسی قرار دهیم.